Goniodysplasie

Dit is een aangeboren afwijking van de afvoer van het kamervocht (het vocht in de ruimte tussen het hoornvlies en de iris). Dit kamervocht wordt continu geproduceerd en weer afgevoerd met allerlei afvalstoffen. De aanmaak geschiedt door het epitheel van de proc. ciliares en het vocht komt daarna in de achterste oogkamer terecht. Vervolgens gaat het door de pupilopening naar de voorste oogkamer en vloeit daarna naar de perifeer gelegen verbinding van iris en cornea (hoornvlies). Dit is de iridocorneale hoek. In dit gebied wordt het vocht weer verwijderd. Het heet de filtratiehoek. De filtratiehoek begint bij het ligamentum pectinatum.

Bij goniodysplasie is er sprake van een gedeeltelijk of volledig afgeloten filtratiehoek. De openingen waardoor het vocht wordt afgevoerd zijn gedeeltelijk of volledig dicht. Dit wordt veroorzaakt door een stoornis in de ontwikkeling van het ligamentum pectinatum. Uiteindelijk leidt dit proces tot het ontstaan van onvoldoende of zeer kleine drainage openingen, plaatvormig afgesloten gedeelten van de filtratiehoek met in het geheel geen openingen meer, of delen waarin het ligament dik en grof is gebleven, resulterend in een potentiële obstructie van de uitstroom. De afvoer gaat bij deze ogen lange tijd ongestoord door. Bij een zeer klein percentage van deze gevallen slaat het filtratiesysteem volledig dicht. Secundaire processen zoals zwelling (door een ontsteking), lensluxatie (door een trauma) kunnen de laatste openingen afsluiten.Hierdoor stijgt acuut de oogdruk en onstaat glaucoom.

De afwijking komt bij veel rassen voor. In Nederland is het vooral bij de Bouvier bekend. Maar ook de Tarahond en de Hollandse Herder kunnen het hebben.

Onderzoek naar de afwijking vindt plaats met behulp van een gonioscopie-lens, die tijdelijk op het hoornvlies wordt geplaatst. Daardoor kan de plaats waar de afvoer in het oog plaatsvindt worden onderzocht. Dit gebeurt onder plaatselijke verdoving en het is niet pijnlijk voor de hond. Het neemt wel meer tijd en geduld van zowel de hond als de onderzoeker. Het onderzoek naar deze afwijking wordt niet standaard bij het oogonderzoek uitgevoerd, maar is een extra handeling. Bij het maken van een afspraak dient u duidelijk te vermelden dat er gonioscopie moet worden gedaan. Er wordt dan een dubbele afspraak gemaakt. Eerst wordt bij de hond de gonioscopie uitgevoerd. Indien de hond ‘vrij’ wordt bevonden voor dit onderdeel, wordt een pupilverwijdende vloeistof ingedruppeld. Na ongeveer twintig minuten kan de rest van het onderzoek worden gedaan.Het gonio-onderzoek hoeft slechts eenmalig plaats te vinden.

De TatraClub Nederland heeft de afgelopen 12 jaar alle fokdieren laten onderzoeken. In eerste instantie bleeek dat heel veel Tatra’s goniodysplasie hadden. De honden zijn gewoon voor de fok ingezet, zelfs lijder x lijder combinaties zijn gedaan. Daaruit kwam naar voren dat uit deze combinaties zowel vrije honden als lijders zijn geboren. Geen enkele hond heeft glaucoom gekregen. Uit combinaties met vrije honden zijn lijders geboren. Na 12 jaar heeft deze vereniging besloten om dit onderzoek verplicht te laten uitvoeren omdato.a. is gebleken dat de lijders geen last van deze oogafwijking hadden en er geen glaucoom uit voort is gekomen.
Ook de Nederlandse Herder Club heeft met de Ruwharige Herder veel onderzoek gedaan, en zij kwamen tot de zelfde conclusie.
Ook bij de Bouvier was bekend dat veel honden goniodysplasie hadden, maar slechts zeer weinig ontwikkelden glaucoom, zelfs de honden die een volledig afgesloten filtratiehoek hadden.

In Zweden zijn in 2008 311 Engelse Springer Spaniel op oogafwijkingen onderzocht. Hiervan zijn 18 honden exra onderzocht op goniodysplasie, waarvan er 4 deze afwijkingen hadden. Eén andere hond had glaucoom. In de afgelopen 32 jaar zijn er in Zweden heel veel gegevens verzameld. Er bleken 59 honden te lijden aan glaucoom, dit is gemiddeld nog geen 2 honden per jaar.
In Nederland zijn in 2008 slechts 33 volwassen honden getest en 53 pups (nestonderzoek). Geen uitslagen bekend van goniodysplasie of glaucoom in dit jaar. In Nederland is de gonio-test niet verplicht. Er zijn vrije honden en lijders bekend, maar een zeer gering aantal heeft glaucoom ontwikkeld.

Glaucoom